Doğa ve iklim dostu refüj ağaçlandırması

Genellikle şehiriçi yolculuk yaparken yol kenarları ve refüjlerdeki bitkilendirme çalışmalarını ve atılan çöpleri takip ederim. Özellikle dikilen boylu fidanları ve onların gelişimlerini gözlemlemeyi seviyorum. Ayrıca yine yol kenarlarına ve refüjlere sıkı aralıklarla dikilen yayılıcı ardıç ve çalıların durumları da beni yakından ilgilendiriyor. Bu konuda yaklaşık 10 yıldır Konya yolu üzeri, Taurus AVM'den Gölbaşı'na giden yolun Haymana yol ayrımına kadar olan 10 km'lik refüj ağaçlandırma çalışmalarını iş yerine gidiş-geliş güzergahım olduğu için daha yakından izleme fırsatı buluyorum. 

Bu yol boyunca her yıl yaklaşık 5m boyunda boylu fidan dikimi ve altlarına da yayılıcı ardıç dikme çalışmaları yapılıyor.

10 km uzunluğunda refüj için; 5m aralıkla çınar ağaçları dikiliyor. Yılda yaklaşık 2.000 ağaç, bunların tanesi 100 TL olsa 200.000 TL yapar. Bu ağaçlar her yıl kuruyor ve yerlerine yenileri getiriliyor. Böylece 10 yılda 2 Milyon TL harcama ortaya çıkıyor.  

Refüjlerin yayılıcı ardıçlarla kaplanmasını hesaplamak için refüjün ortalama genişliğini 2m olarak alsak, metre kareye 20 adet ardıç dikildiğini varsayarsak alana yaklaşık 400.000 ardıç dikiliyor. Bunların da tanesini 1 TL dersek yılda 400.000 TL ve 10 yılda 4 Milyon TL oluyor.

Bütün bu çabalara rağmen 10-15 yaşında dikilen fidanlar hiçbir zaman 20-25 yaşına gelemiyorlar. Zorlu refüj şartlarında ölüyorlar. 

Bu maliyetlere 10 km'ye damla sulama sistemi döşenmesi maliyeti ile işçi maliyetlerini dahil edersek yılda 700-800 bin TL harcama yapılıyor diyebiliriz.

Belki bu maliyetler toplu halde alımlar için çok daha ucuza geliyor olabilir. Ama kocaman boylu fidanların refüjlerde kuruyup gitmeleri maliyetlerinden öteye çok üzücü bir hal alıyor.     

Ekolojik olarak daha iklim ve doğa dostu bir peyzaj uygulaması rüfüjde mümkün mü? Daha ekonomik olur mu? 

Öncelikle refüjde ağaçlandırma için seçilen Çınar doğru bir tercih. Çünkü kirliliğe ve iklim şartlarına dayanıklıdır. Boylu fidanlar, yetiştirilme tekniği olarak sürekli kök budamasına tabi tutulduğundan alana dikildiğinde Ankara'nın soğuk ve sıcak iklim şartlarına dayanamıyor. Bu nedenle boylu fidan yerine 1-1,5 m boyunda kök budaması yapılmamış fidanlar dikilmeli, etrafına su tutmaları için çanak açılmalıdır. Fidanların çok sıcak havalarda sulanması şarttır. Bu tanker sulama yoluyla sabah erkenden yapılırsa çok başarılı olacaktır. Çanaklarda çıkan yabancı otlar da temizlenmelidir. Fidanlara her yıl kök geliştirmeleri için gübre verilmelidir.

Refüjler yayılıcı ardıçlardan kurtarılmalı, bozkır ekosisteminin harika renkli çiçeklerinin doğal olarak buraya yerleşmeleri sağlanmalıdır. Yayılıcı ardıçların arasından kendilerine yer bulmaya çalışan papatya ve gelincik öbeklerini işçilerin sökmeleri refüjü güzelleştirmek yerine çirkinleştirmektedir.

Bozkır çiçeklerinin sulama masrafı olmayacaktır. Sadece işcilerin onları kontrol altında tutmaları yeterlidir. Örneğin güzel çiçek açanları ve belli grupları bir arada tutarak, fazla büyüyenleri ayıklayarak harika düzenlemeler yapılabilir. Bozkır bitkileri genetik olarak aşırı iklim olaylarına karşı çok güçlüdür, toprağı korur, çiçekli olduklarından arı ve böcek dengesiyle birlikte fidanlara gelecek zararlı böcekleri engellerler ve tozlaşmaya fayda sağlarlar.

Bu çalışmanın maliyeti ise  tahminen yapım masrafı 50.000 TL yıllık bakım masrafı ise 20.000-30.000 TL olacaktır. En güzel yanı da doğada zorlu şartlarda güçlenerek büyümüş sağlıklı fidanlarınız, 10 yıl sonra da 10 yaşında dalları size gölge yapacak nitelikte ağaçlarınız olacaktır.