Gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliği ile imtihanı

Bilimsel çalışmalar yeryüzündeki küresel ısınmayı 2 derecenin altında tutamazsak dünyada yıkıcı çevresel felaketler sonucunda açlık ve susuzlukla karşı karşıya kalacağımızı ön görüyor. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 21. Taraflar Konferansı’nda 30 Kasım - 11 Aralık 2015 tarihleri arasında Fransa'nın Paris kentinde 195 ülkenin devlet başkanları ve Avrupa Birliği’nin temsilcileri bir araya gelerek küresel sıcaklık artışını 2 derecenin altında, mümkünse 1,5 derece civarında tutulması için çaba gösterecekleri konusunda anlaşmaya vardılar.

Paris İklim Konferansı’nda, 2°C hedefine ulaşılabilmesi için 2050 yılına gelindiğinde sera gazları salınımının 2010 yılına göre %40-70 oranında azalmış olması gerektiği, ısınmanın 1,5°C ile sınırlı kalması içinse bu oranın %70-95’e kadar çıkması gerektiği belirtildi. 

Küresel ısınmanın azaltılması için enerjide kömür, petrol ve doğal gazdan vazgeçilerek bunların yerini yenilenebilir enerji kaynaklarının alması gerekiyor. Sonuç olarak gelişmekte olan ülkeleri bir yanda büyüme hedefleri diğer yanda küresel ısı artışına neden olan sera gazları salınımının azaltılması için fosil yakıtlardan vazgeçilmesi ikilemi bekliyor. 

Bununla birlikte küresel sıcaklık artışının belirtilen hedefte tutulması sadece fosil yakıtların kullanımının azaltılması ile mümkün değildir. Fosil yakıtlardan kaynaklanan sera gazı salınımlarını azaltsak bile yeryüzünün doğal karbon döngülerinin varlığını sürdürdüğü okyanuslar, ormanlar, toprak ve sulak alanlar gibi ekosistemlerin tahribatı ve yok edilmesi, karbon tutucu ortamları sera gazı salınımına neden olan ortamlar haline getirmektedir. Atmosferdeki karbonun doğal olarak tutulduğu yeryüzünün en büyük karbon rezervi okyanuslar ikincisi topraktır. 

Fosil yakıtların kullanımının azaltılarak temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş kadar doğayı ekosistem bütünlüğü içerisinde korumak da iklim değişikliğiyle olan sınavın başarılması için hayati önem taşımaktadır.     

Paris İklim Konferansından iki ay öncesinde Ülkemiz bu kapsamda çok önemli bir konferansa ev sahipliği yaptı. Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi’nin 12. Taraflar Konferansı Ankara’da 12-13 Ekim 2015 tarihleri arasında düzenlendi. Türkiye BM ile birlikte 2016-2019 yıllarını kapsayan “Ankara Girişimi” adı altında bir inisiyatif başlattı. Bu girişim ile Ülkemiz, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden biri olan “Arazi Tahribatının Dengelenmesi” hedefine ulaşma çabasına küresel düzeyde katkı sağlayacak, başta Afrika ülkeleri olmak üzere az gelişmiş ülkelerin çölleşme ile mücadele çalışmalarına destek verecektir.

Enerji politikalarımız kısa ve orta vadede fosil yakıtların azaltılması hedeflerine ulaşabileceğimizi göstermiyor. Bununla birlikte doğal kaynakların korunması, yönetimi, arazi planlama ve kullanım politikalarımızı kısa vadede değiştirebilir, ekosistemlerin korunması ve restorasyonu ile sera gazı salınımlarını azaltabiliriz. Doğayı ve ekosistemlerin bütünlüğünü korumak iklim değişikliği ve iklim değişikliğinin sonuçları ile mücadelede çok daha ekonomik, sosyal ve kültürel faydalar sağlayacaktır. 

Paris İklim Konferansı’nda anlaşmaya varılan küresel ısınmayı azaltma hedefi tüm dünyaya küresel bir sorumluluk yüklemiştir. Şu anki durum incelendiğinde, gelişmekte olan ülkelerin bu sınavı başarması mümkün görülmemektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerin teknoloji ve bilgi transferi ile finansal kaynak hususunda gelişmekte olan ülkelere yardımları gerekmektedir. Çünkü gelişmekte olan ülkeler bu imtihanın kaybedeni olduğunda kazananı olmayacaktır.  

Tabiat ve İnsan dergisi 2015 Aralık sayısı