Dünya Su Günü 2017: Neden Atık Su?

Dünya Su Günü her yıl 22 Mart’ta suyun önemi ve kritik su sorunları üzerine çeşitli temalarla su konusundaki bilgimizi artırmaya çalışmaktadır. Bu yıl su günün teması atık su olarak belirlenmiştir.  Bu yılki tema: Neden atık su? Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden 6.3'ün su kalitesinin yükseltilmesi, atık suyun azaltılması, arıtılması ve yeniden kullanılması hedefine destek sağlamaktadır.

Küresel olarak bakıldığında evlerimizden, şehirlerimizden, sanayi ve tarımdan kaynaklanan atık suların %80’ninden fazlası arıtılmadan ya da yeniden kullanılmadan tekrar doğaya dönmektedir. Atık sular sadece ekosistemleri bozmakla kalmayıp, dünya çapında milyarlarca insanın sağlığını da tehdit etmektedir.

Bugün, dünyamızda evinin musluğundan temiz su akması bir yana evinin yakınında güvenli bir içme suyu kaynağı olmadan yaşayan 663 milyondan fazla insan vardır. Bu insanlar her gün uzaktaki su kaynaklarına ulaşmaya, su için sıra beklemeye, su taşımaya ve kirli su kullanmaktan kaynaklanan sağlık sorunları ile baş etmeye çalışıyorlar. 1.8 milyar insan ne yazık ki insan atıkları ile kirlenmiş su kaynaklarındaki sular nedeniyle kolera, dizanteri, tifo ve çocuk felciyle mücadele riski altındadır. Sağlıksız suların kullanımı sonucunda her yıl 842.000 ölüm meydana gelmektedir.

2050 yılına kadar dünya nüfusunun %70’e yakınının şehirlerde yaşayacağı ön görülmektedir. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerdeki birçok şehirde halen etkin ve sürdürülebilir atık su yönetimi için altyapı ve kaynaklar yeterli değildir.

Suyun doğadaki bir tatlı su kaynağından alınması, arıtılarak kullanılması ve tekrar arıtılarak doğaya verilmesi çok dikkatli bir şekilde yönetilmesi gereken bir döngüdür. Her zaman sağlıklı içme ve kullanma suyu bulabilmemiz bu döngünün doğru ve güvenilir bir şekilde işletilebilmesine bağlıdır.   

Nüfus artışı, hızlanan kentleşme ve ekonomik kalkınma nedeniyle, üretilen atık su miktarı ve kirlilik yükü genel olarak artmaktadır. Bununla birlikte, atık su yönetimi ciddi şekilde ihmal edilmekte ve atık suyun, potansiyel olarak ekonomik ve sürdürülebilir temiz su, enerji, besin maddeleri ve diğer geri kazanılabilir malzemelerin kaynağı olduğu gerçeği göz ardı edilmektedir. Bu nedenle, atık su arıtılması gereken bir yük olmaktan çok bir kaynak olarak görülmelidir.

Büyüyen şehirlerdeki artan su ihtiyacını karşılamak, sürdürülebilir tarımı desteklemek, enerji üretimini ve endüstriyel kalkınmayı artırmak için atık suyu kullanmamıza izin verecek birçok işleme süreci ve operasyonel sistem mevcuttur.

2030 yılında, dünyada su talebinin %50 oranında artacağı beklenmektedir. Bu talebin büyük kısmının şehirlerde olması atık suyun toplanması ve yönetimi konularına yeni yaklaşımlar getirecektir. Gerçekten de, yeniden kullanılan atık su, gıda üretimi ve endüstriyel gelişme gibi diğer birçok zorluğun üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.

Başta gelişmekte olan ülkelerdeki şehirlerde ve düşük gelirli yerleşim alanlarında, atık suların büyük bir kısmı doğrudan ya da çok az bir arıtmayla en yakın yüzeysel su kanalına veya bir atık su toplama drenaj kanalına boşaltılmaktadır. Evsel atık sulara ek olarak kentsel alanlardaki hastaneler ve küçük ölçekli sanayilerden kaynaklanan ve çoğunlukla çok toksik kimyasallar içeren sular da atık su sistemine katılmaktadır.

Atık suların toplandığı ve arıtıldığı çoğu şehirde, kullanılan arıtma yöntemine göre arıtmanın etkinliği değişmektedir. Geleneksel atık su arıtma tesisleri, insanlar ve ekosistemi olumsuz etkileyebilecek endokrin bozucular gibi bazı zararlı maddeleri ortadan kaldıramazlar. Bu nedenle atık sular birçok yönüyle ele alınmalı ve yönetim için en uygun yöntemler benimsenmelidir.

Sonuç olarak güvenilir sağlıklı içme ve kullanma suyu atık suyun doğru yönetilmesine bağlıdır. Gelecek kuşaklar için atık suyun azaltılması, arıtılması ve yeniden kullanılması için şimdiden tedbir almak gerektiği açıktır.

Tabiat ve İnsan dergisi 2017 Mart sayısı